De kracht en de zwakte van succesverhalen

Succesverhalen van ondernemers. Ze kunnen inspireren en hoop geven. Maar ze kunnen ook ontmoedigen.

Vorig jaar gaf Unizo Limburg het startschot voor een project waarbij ervaren vrouwelijke ondernemers – de meesten onder hen winnaressen van de Livia Award – een jaar lang een jonge onderneemster zouden coachen. Na een speeddate waarin we zochten naar de beste match, ontstonden dertien ‘koppels’ die vol enthousiasme van start gingen. Met mooie samenwerkingen en zelfs partnerships en klantrelaties als resultaat. Vorige week – na een half jaar coaching – kwamen we bij Unizo samen voor een evaluatie. De meters vertelden hoe zij de coaching beleefden, de ‘starters’ vertelden elk het verhaal van hun onderneming. Sleutelelementen? Stijgende omzetten, veelbelovende projecten, nieuwe klanten, gewonnen awards …

Het waren stuk voor stuk succesverhalen. Je zou bijna de pijnlijke statistieken vergeten: een op de drie starters gaat binnen de vijf jaar failliet. Zaten er dan alleen ondernemers uit die andere twee derde rond de tafel? Hadden we het geluk dat heel hard werken – want dat bleek wel een constante in alle verhalen – genoeg was om van onze bedrijven een succes te maken?

Pas toen één jonge, moedige onderneemster vertelde dat het voor haar loodzwaar was en dat ze twijfelde aan de slaagkansen van haar ondernemerschap, sijpelde de realiteit terug binnen. Plots moesten we allemaal denken aan wat er aan ons succes was voorafgegaan en aan de moeilijke momenten die vandaag nog altijd kunnen opduiken. Een grote klant die afhaakt, een partnership dat fout loopt, cashflowproblemen, wanbetalers, een ‘nee’ van de bank, een investering die niet rendeert, de twijfels, de tranen, de vermoeidheid na wekenlang 7 op 7 doorwerken … Tussen de troostende woorden door werd het even heel stil aan tafel.

En op dat moment besefte ik ook het gevaar van onze succesverhalen. Ze kunnen echt wel inspirerend werken, maar ze kunnen ook ontzettend ontmoedigend zijn. Want waarom lukt bij mij niet wat bij een ander vanzelf lijkt te gaan? Bottom line is natuurlijk dat het niet vanzelf gaat. Maar dat vergeten we vaak te vertellen. We focussen op het resultaat, maar het verhaal over de moeilijke weg ernaartoe laten we achterwege. En dat mogen we niet meer doen. Zeker niet als we starters begeleiden. Want de verhalen over tegenslagen en opdoffers geven evenveel, misschien zelfs meer kracht dan de snelle samenvatting met de nadruk op het ‘happy ending’.